Thực phẩm chức năng được biết đến là những sản phẩm hỗ trợ các chức năng trong cơ thể, giúp tăng cường sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, sự xuất hiện của thực phẩm chức năng giả đã gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe người tiêu dùng. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về nguy cơ từ thực phẩm chức năng giả và cách bảo vệ bản thân khỏi những mối nguy hiểm tiềm ẩn.
Thực phẩm chức năng giả: Hiểm họa tiềm tàng
Thực phẩm chức năng giả là những sản phẩm mạo danh thực phẩm chức năng, không đảm bảo về thành phần, quy trình sản xuất, chất lượng và nguồn gốc. Chúng có thể chứa các chất cấm, tạp chất độc hại hoặc không chứa hoạt chất công bố, gây nguy hiểm cho người sử dụng.
TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, nhấn mạnh rằng hiện nay khái niệm thực phẩm chức năng vẫn còn nhiều điểm nhập nhằng và gây hiểu lầm, đặc biệt với người tiêu dùng phổ thông. Sự nhập nhằng giữa thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh, thiếu sự phân biệt giữa các loại thực phẩm chức năng, và quảng cáo thổi phồng là những vấn đề đáng lo ngại.
Hệ lụy sức khỏe từ thực phẩm chức năng giả
Sử dụng thực phẩm chức năng giả có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe, bao gồm:
Không mang lại tác dụng mong muốn
Thực phẩm chức năng giả thường không chứa hoạt chất công bố hoặc liều lượng không chuẩn, gây hiệu ứng “giả điều trị”. Điều này khiến người bệnh bỏ lỡ cơ hội điều trị y tế chính thống, đặc biệt là trẻ em khi sử dụng sản phẩm giả để bổ sung canxi, tăng chiều cao hoặc cải thiện tiêu hóa.
Ngộ độc cấp hoặc mãn tính
Thực phẩm chức năng giả có thể chứa các chất cấm gây ngộ độc cấp hoặc mãn tính. Một số chất nguy hiểm thường gặp bao gồm:
- Corticoid: Gây suy tuyến thượng thận, loãng xương, tăng đường huyết.
- Sibutramine: Gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, đột quỵ, đã bị cấm ở nhiều nước.
- Kim loại nặng (chì, thủy ngân, arsen): Gây tổn thương gan, thận, thần kinh, thậm chí ung thư khi tích lũy lâu dài.
Rối loạn tiêu hóa và dị ứng
Sản phẩm giả không đảm bảo tỷ lệ hấp thu an toàn và độ tinh khiết có thể gây rối loạn tiêu hóa, dị ứng, thậm chí nhiễm độc.
Tương tác thuốc
Người dị ứng với thành phần không được khai báo hoặc đang dùng thuốc khác, nếu sử dụng thực phẩm chức năng giả có chứa hoạt chất tương tác, dễ gây biến chứng do tương tác thuốc.
Nguy cơ đặc biệt cho trẻ em, người già và phụ nữ mang thai
Những đối tượng này có thể trạng cơ thể yếu, chuyển hóa chưa hoàn thiện hoặc nhạy cảm. Việc dùng thực phẩm chức năng không được kiểm soát về chất lượng có thể dẫn đến nguy cơ tổn thương gan thận, rối loạn tăng trưởng, dị tật thai nhi.
Thực phẩm chức năng không thể chữa khỏi bệnh
Thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật, không có tác dụng điều trị bệnh như thuốc. Người tiêu dùng cần chú ý liều lượng và thời gian sử dụng sản phẩm, không tin vào các quảng cáo quá đà như “chữa khỏi ung thư, tiểu đường, xương khớp…”, “được bác sĩ khuyên dùng” mà không có nguồn xác thực.
Làm thế nào để chọn thực phẩm chức năng an toàn?
Để chọn thực phẩm chức năng an toàn, người tiêu dùng cần:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng trước khi mua bổ sung, đặc biệt nếu bạn đang mang thai, cho con bú, hoặc có bệnh lý nền, đang dùng thuốc điều trị.
- Kiểm tra kỹ nguồn gốc sản phẩm, thành phần thực phẩm chức năng.
- Chỉ mua tại nhà thuốc uy tín, chuỗi bán lẻ lớn, hoặc trang thương mại chính hãng và có uy tín.
- Ưu tiên sản phẩm có tem chống giả, mã QR truy xuất nguồn gốc.
- Tránh mua sản phẩm trôi nổi, rao bán qua mạng xã hội, livestream không có địa chỉ rõ ràng.
- Lưu lại tất cả các hóa đơn mua bán sản phẩm để đối soát trong trường hợp cần thiết.
Kết luận
Thực phẩm chức năng giả là mối nguy hiểm tiềm ẩn đối với sức khỏe của bạn và gia đình. Để bảo vệ sức khỏe, hãy luôn kiểm tra kỹ nguồn gốc sản phẩm, tham khảo ý kiến chuyên gia và mua hàng từ những nơi uy tín. Hãy nhớ rằng, thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ sức khỏe, không thể thay thế thuốc chữa bệnh.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về thực phẩm chức năng, hãy tham khảo thêm thông tin từ các nguồn uy tín hoặc liên hệ với bác sĩ để được tư vấn cụ thể.
