Vận chuyển hàng tấn ma túy có nên bị tử hình không?

Trong phiên họp góp ý vào dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi) chiều ngày 20/5, đại biểu Nguyễn Hải Trung từ Hà Nội đã bày tỏ sự đồng tình với việc loại bỏ một số tội danh có hình phạt tử hình. Ông Trung nhấn mạnh rằng nhiều quốc gia hiện nay đã không còn quy định hoặc không thi hành hình phạt tử hình. Việc duy trì án tử hình không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại mà còn gây ra những khó khăn trong hoạt động tư pháp. Ông Trung ủng hộ việc giảm bớt các tội có án tử hình và trong tương lai có thể tiến tới bỏ hẳn hình phạt này.

Tuy nhiên, ông Trung cũng bày tỏ sự băn khoăn đối với nhóm tội liên quan đến ma túy, đặc biệt là tội vận chuyển ma túy. Quốc hội vừa thông qua chương trình phòng, chống ma túy quốc gia đến năm 2030, nhấn mạnh việc thực hiện thường xuyên, liên tục, đồng bộ các giải pháp giảm cung, giảm cầu và giảm tác hại. Đảng và Nhà nước đã thể hiện quyết tâm cao trong việc đẩy lùi tệ nạn ma túy, nhưng tội phạm ma túy hiện nay rất đa dạng, từ sản xuất, buôn bán, tàng trữ đến tổ chức sử dụng.

Dự thảo luật lần này đề xuất giảm hình phạt tử hình đối với tội vận chuyển ma túy. Ông Trung cho biết ở nhiều tỉnh miền núi, người dân vì hoàn cảnh khó khăn, không có việc làm nên dễ bị lôi kéo vào vận chuyển ma túy. Một số người nghĩ đơn giản rằng vận chuyển vài gam ma túy thì không vấn đề gì, nhưng nếu vận chuyển đến hàng tấn thì sao? Đại biểu cũng nhắc đến việc có những quốc gia trên thế giới, các đối tượng còn sử dụng cả tàu ngầm để vận chuyển ma túy.

Theo ông Trung, hành vi vận chuyển ma túy vẫn cần giữ hình phạt tử hình nhưng nên có sự phân hóa theo mức độ, tính chất và hành vi phạm tội. Ông nhấn mạnh rằng đối tượng sử dụng ma túy là nguồn phát sinh của nhiều loại tội phạm khác, từ ma túy có thể kéo theo trộm cắp, giết người và nhiều hệ lụy xã hội khác. Phân tích cho thấy đa số người nghiện ma túy không có việc làm ổn định, dễ sa ngã vào con đường phạm pháp.

Liên quan đến các hành vi về hàng giả, ông Trung dẫn tiểu phẩm có nội dung “thuốc giả, bác sĩ giả, chỉ con tôi chết là thật” và cho rằng trong nhóm hành vi hàng giả, việc sản xuất thuốc giả cần có mức phạt cao hơn so với các loại hàng giả khác do tính chất nghiêm trọng của nó.

Cũng trong phiên họp, đại biểu Nguyễn Hữu Chính từ Hà Nội đã nêu ý kiến góp ý vào dự luật này. Ông Chính cho rằng việc giảm án tử hình đối với một số tội danh là hoàn toàn đúng đắn. Nhiều quốc gia đã bãi bỏ án tử hình trong hệ thống pháp luật, một số nước vẫn giữ hình phạt tử hình trên danh nghĩa nhưng thực tế không thi hành.

Pháp luật Việt Nam hiện nay còn quy định án tử hình đối với nhiều tội danh. Tuy nhiên, từ thực tiễn áp dụng cho thấy án tử hình không thực sự là hình phạt hữu hiệu có tác dụng giáo dục, răn đe, phòng ngừa chung mà thực chất chỉ là hình phạt nghiêm khắc nhất. Ông Chính nhấn mạnh việc giảm án tử hình thể hiện tính nhân đạo của Nhà nước, phù hợp với xu thế chung và thực tế kinh tế thị trường.

Phân tích cụ thể một số tội danh như tham ô tài sản và nhận hối lộ, đại biểu cho rằng với tội phạm kinh tế, không áp dụng án tử hình là có căn cứ và đảm bảo tính nhân đạo của Nhà nước, đặc biệt khi người tham ô, người nhận hối lộ đã bồi thường thiệt hại.

Đại biểu Lê Nhật Thành từ Hà Nội tán thành với việc bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh nêu trong dự thảo luật, bổ sung hình phạt tù chung thân, không xét giảm án và bỏ hình phạt tử hình, không thi hành án tử hình trong các trường hợp người bị kết án tử hình bị bệnh hiểm nghèo, ung thư giai đoạn cuối, người nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS. Ông Thành cho rằng quy định này đảm bảo yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.

Quy định này tiếp tục thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về giảm hình phạt tử hình và khắc phục khó khăn, vướng mắc của thực tiễn áp dụng hình phạt này trong thời gian vừa qua. Đồng thời, nó đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế trong lĩnh vực tư pháp, hình sự và góp phần khắc phục hạn chế các bất cập trong quy định áp dụng hình phạt tử hình theo quy định của Bộ Luật Hình sự hiện hành.

Kết luận, việc áp dụng khung hình phạt tù chung thân hoặc tử hình còn bất cập trong nhiều trường hợp. Căn cứ vào tính chất, mức độ và hậu quả gây ra, nếu phạt tù chung thân thì có thể quá nhẹ, không đảm bảo tính răn đe, nhưng phạt tử hình thì lại quá nặng. Những tội danh được bỏ hình phạt tử hình sẽ được thay thế bằng hình phạt tù chung thân, không xét giảm án, một mặt bảo đảm quyền sống con người nhưng mặt khác vẫn đảm bảo cách ly vĩnh viễn họ ra khỏi đời sống xã hội.

Để tìm hiểu thêm về các chính sách pháp luật và tham gia góp ý vào dự thảo luật, độc giả có thể truy cập trang web chính thức của Quốc hội Việt Nam.

Tài liệu tham khảo: