Thuốc Nam Dân Tộc Dao Phùng Gia không chỉ là một phần quan trọng trong đời sống văn hóa của người Dao tại xã Tú Sơn, huyện Kim Bôi mà còn đóng vai trò lớn trong việc bảo tồn và phát triển nền y học cổ truyền Việt Nam. Với sự kế thừa từ nhiều thế hệ, những bài thuốc gia truyền này đã trở thành niềm tự hào của cộng đồng địa phương.
Nguồn gốc và hành trình gìn giữ di sản
Chị Phùng Thị Hiền, một người con ưu tú của xóm Thung Dao Bắc, xã Tú Sơn, sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nghề thuốc nam qua 4 thế hệ. Từ nhỏ, chị đã theo mẹ lên rừng tìm kiếm các loại cây thuốc quý. Sau khi tốt nghiệp THPT, với mong muốn bảo tồn nghề thuốc nam, chị đã theo học Trường Trung cấp Y học cổ truyền Tuệ Tĩnh. Qua gần 20 năm tích lũy kinh nghiệm, chị đã nắm vững hơn 120 vị thuốc nam và nhiều bài thuốc chữa bệnh hiệu quả như đau xương khớp, dạ dày, gan, thận, và thuốc tắm gia truyền.
Năm 2019, chị Hiền cùng các thành viên trong gia đình thành lập Hợp tác xã (HTX) nam y gia truyền Phùng Gia với số vốn điều lệ 450 triệu đồng. HTX không chỉ giúp bảo tồn nguồn gen quý mà còn tạo công ăn việc làm cho bà con trong vùng. Các sản phẩm của HTX được tiêu thụ rộng rãi tại thị trường miền Bắc, đặc biệt ở Hà Nội, Hưng Yên, Vĩnh Phúc… Tổng doanh thu năm 2023 đạt trên 3 tỷ đồng.
Phát triển bền vững nhờ ứng dụng công nghệ
Để nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng quy mô sản xuất, tháng 4/2024, HTX nam y gia truyền Phùng Gia giải thể và thành lập Công ty TNHH thảo mộc xanh Thiên Nam tại xóm Ve, xã Đông Bắc, huyện Kim Bôi. Công ty tập trung vào các sản phẩm như: Trà phụ phùng gia, trà xạ đen, trà giao cốt lam, trà bách giải, trà đại phúc bổ, trà cốt thái an, trà thảo mộc tiêu dao, trà bách chi liên…
Hiện nay, công ty đã chủ động ứng dụng công nghệ cao để kiểm soát chất lượng sản phẩm, từng bước xây dựng chuỗi sản xuất khép kín từ trồng trọt đến chế biến và phân phối. Việc thực hiện điều chế có kiểm soát giúp đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng theo yêu cầu của Bộ Y tế. Tất cả sản phẩm đều được truy xuất nguồn gốc rõ ràng trước khi đưa ra thị trường.
Giá trị y học và ý nghĩa văn hóa
Các bài thuốc của người Dao đều được truyền lại bằng phương thức truyền miệng, mang lại hiệu quả trong hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý như: xương khớp, gan, thận, dạ dày, thần kinh, bệnh ngoài da, răng miệng… Đặc biệt, một số bài thuốc nổi tiếng như chữa xương khớp, trị viêm và thuốc cho phụ nữ sau sinh đã được nhiều người tin dùng.
Ông Bùi Văn Lâm, Phó Chủ tịch UBND xã Tú Sơn, chia sẻ: “Để bảo tồn nghề thuốc gia truyền của đồng bào Dao, chúng tôi đang tiến hành khảo sát, thống kê lại các loại cây thuốc nam trong rừng; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân cùng bảo tồn và phát triển những cây thuốc quý đang dần bị mai một. Bên cạnh việc chữa bệnh cứu người, nghề thuốc nam gia truyền cũng góp phần phát triển kinh tế cho các hộ gia đình người Dao.”
Kết luận
Thuốc Nam Dân Tộc Dao Phùng Gia không chỉ là tài sản vô giá về mặt y học mà còn là biểu tượng văn hóa độc đáo cần được bảo tồn và phát huy. Sự kết hợp giữa tri thức cổ truyền và công nghệ hiện đại sẽ giúp nghề thuốc này phát triển bền vững, mang lại giá trị to lớn cho cộng đồng và xã hội.
Để tìm hiểu thêm về các sản phẩm và hoạt động của Công ty TNHH thảo mộc xanh Thiên Nam, bạn đọc có thể liên hệ trực tiếp với đơn vị hoặc tham khảo thông tin trên website chính thức của công ty.
Tài liệu tham khảo
- Báo Hòa Bình Online
- Trung tâm VH-TT&TT huyện Kim Bôi
