Ngày 27/8, một sự kiện đáng chú ý về bảo tồn động vật hoang dã đã diễn ra tại xã Tiên Đồng, Nghệ An, khi một cá thể cu li nhỏ thuộc diện nguy cấp, quý hiếm được lực lượng chức năng phối hợp tái thả về rừng tự nhiên. Hành động này không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm của cộng đồng mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ đa dạng sinh học trong bối cảnh thiên tai.
Bối Cảnh Phát Hiện: Cu Li Nhỏ Trú Bão Tại Nhà Dân
Vào đêm 25/8, khi cơn bão Kajiki đổ bộ gây mưa rất to và gió giật mạnh tại khu vực xã Tiên Đồng, anh Phan Trọng Lâm (sinh năm 1990, trú tại xóm Kỳ Thịnh, xã Tiên Đồng) đã phát hiện một cá thể động vật lạ đi vào nhà mình để trú ẩn. Cá thể này nặng khoảng 300g, có bộ lông màu hung và đặc biệt là đôi mắt to tròn, nổi bật. Nghi ngờ đây là một loài động vật hoang dã quý hiếm cần được bảo vệ, ngay ngày hôm sau (26/8), anh Lâm đã chủ động mang cá thể này đến bàn giao cho Công an xã Tiên Đồng.
Quá Trình Tiếp Nhận, Xác Định Loài và Tái Thả
Sau khi tiếp nhận từ anh Lâm, Công an xã Tiên Đồng đã khẩn trương tham vấn ý kiến từ cơ quan chuyên môn để xác định chính xác loài động vật. Kết quả, cá thể này được xác định là cu li nhỏ, với tên khoa học là Xanthonycticebus pygmaeus (hay Nycticebus pygmaeus), thuộc nhóm IB trong Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo quy định hiện hành.
Thực hiện theo hướng dẫn, Công an xã Tiên Đồng đã phối hợp với Phòng Kinh tế – Hạ tầng xã và bàn giao cho UBND xã Tiên Đồng để tái thả cá thể cu li nhỏ này về môi trường tự nhiên, đảm bảo nó có thể tiếp tục sinh trưởng trong môi trường sống bản địa phù hợp.
Cu Li Nhỏ: Đặc Điểm và Tầm Quan Trọng Bảo Tồn
Cu li nhỏ là một loài linh trưởng đặc biệt, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như con cù lần, khỉ gió, mắc cỡ hay xấu hổ. Sở dĩ có những tên gọi này là do tập tính của chúng: ban ngày thường cuộn tròn ngủ, và khi gặp ánh sáng mạnh, chúng dùng hai bàn tay che mặt, che mắt. Loài vật này có chiều dài từ 15-25cm, bộ lông màu hung và đôi mắt to tròn nổi bật, đặc trưng cho khả năng nhìn tốt trong bóng tối do tập tính ăn đêm.
Về mặt pháp lý, việc bảo vệ cu li nhỏ được quy định rất rõ ràng. Ban đầu, theo Nghị định số 84/2021/NĐ-CP ngày 22/9/2021 của Chính phủ, cu li nhỏ thuộc nhóm IA. Tuy nhiên, theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, loài này được quy định thuộc nhóm IB, vẫn là loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.
Khung Pháp Lý Bảo Vệ Động Vật Hoang Dã Quý Hiếm
Để tăng cường hiệu quả công tác bảo tồn, Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bởi Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 và Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2025) đã đưa ra các quy định nghiêm khắc đối với hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã. Cụ thể, Điều 244 quy định mức phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng, hoặc thậm chí có thể bị phạt tù lên tới 15 năm, tùy thuộc vào số lượng hoặc trọng lượng cá thể loài bị vi phạm, đặc biệt là đối với các loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IB. [Tìm hiểu thêm: Quy định pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã tại Việt Nam]
Việc anh Phan Trọng Lâm chủ động giao nộp cu li nhỏ cho cơ quan chức năng là một hành động đáng biểu dương, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn các loài động vật hoang dã quý hiếm.
Tổng hợp lại, việc cứu hộ và tái thả cá thể cu li nhỏ tại Tiên Đồng, Nghệ An không chỉ là một tin tức về môi trường mà còn là minh chứng cho sự phối hợp hiệu quả giữa người dân và cơ quan chức năng trong việc bảo vệ đa dạng sinh học. Hành động này không chỉ cứu sống một cá thể mà còn truyền đi thông điệp mạnh mẽ về trách nhiệm chung trong việc bảo tồn các loài động vật quý hiếm, góp phần duy trì cân bằng sinh thái cho tương lai.
