Chiều ngày 27/5, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng, đã trình bày dự án Luật Tình trạng khẩn cấp trước Quốc hội. Bộ trưởng nhấn mạnh rằng việc xây dựng luật này là cần thiết để thiết lập cơ sở pháp lý, tăng cường tính chủ động trong việc ứng phó và khắc phục kịp thời, hiệu quả các tình huống khẩn cấp, góp phần bảo vệ Nhà nước và Nhân dân, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp gồm 6 chương và 42 điều, tập trung vào hai chính sách lớn. Thứ nhất là các biện pháp áp dụng trong tình trạng khẩn cấp, thẩm quyền tổ chức, chỉ đạo, điều hành và quyết định áp dụng các biện pháp đặc biệt của một số chủ thể trong tình trạng khẩn cấp. Thứ hai là các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, cứu trợ và hỗ trợ người dân ứng phó trong và sau tình trạng khẩn cấp.
Theo quy định trong dự thảo, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc từng địa phương theo đề nghị của Thủ tướng. Căn cứ vào Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước sẽ công bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc từng địa phương. Trong trường hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể họp ngay được, Chủ tịch nước sẽ công bố tình trạng khẩn cấp theo đề nghị của Thủ tướng.
Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Lệnh của Chủ tịch nước về tình trạng khẩn cấp phải được công bố ngay trên các phương tiện thông tin đại chúng và niêm yết công khai tại trụ sở UBND xã, phường, thị trấn nơi ban bố tình trạng khẩn cấp để người dân biết và thực hiện.
Khi thảm họa đã được ngăn ngừa, hạn chế hoặc khắc phục; dịch bệnh được chặn đứng hoặc dập tắt; tình hình quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội đã ổn định, Thủ tướng sẽ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ra Nghị quyết, Chủ tịch nước ra Lệnh bãi bỏ tình trạng khẩn cấp.
Theo dự thảo luật, Thủ tướng quyết định việc áp dụng các biện pháp trong tình trạng khẩn cấp. Trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định và báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới đã thẩm tra nội dung này và cho rằng quy định về các biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp là rất quan trọng, tạo tính thống nhất để áp dụng khi xảy ra tình trạng khẩn cấp. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu để quy định các biện pháp áp dụng cho phù hợp với phân loại về tình trạng khẩn cấp, bảo đảm tính thống nhất, chặt chẽ, khả thi.
Về việc phân quyền, phân cấp áp dụng các biện pháp trong tình trạng khẩn cấp, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cơ bản tán thành với quy định giao quyền cho Thủ tướng trong trường hợp cần thiết, có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định và báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất. Theo cơ quan thẩm tra, quy định này bảo đảm tính linh hoạt trong việc ứng phó, xử lý các tình huống phức tạp.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị nghiên cứu, bổ sung nội dung “hoặc khác với quy định của pháp luật hiện hành” để bảo đảm phù hợp với các quy định về phân cấp, phân quyền, ủy quyền của Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025.
Về các chính sách, biện pháp hỗ trợ, ông Tới cho biết Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cơ bản nhất trí, nhưng có ý kiến đề nghị Luật chỉ quy định chung về cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt và giao, phân cấp cho Thủ tướng, chính quyền địa phương hỗ trợ cho người dân, cộng đồng, doanh nghiệp bị ảnh hưởng trong tình trạng khẩn cấp, hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết.
Về trách nhiệm quản lý Nhà nước, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại nhất trí với quy định giao thẩm quyền cho chủ tịch UBND cấp tỉnh có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định hoặc khác với quy định của pháp luật hiện hành, bảo đảm tính linh hoạt trong việc ứng phó, xử lý các tình huống phức tạp tại địa phương. Dù vậy, cơ quan thẩm tra lưu ý cần rà soát để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Tóm lại, dự án Luật Tình trạng khẩn cấp được trình bày trước Quốc hội nhằm tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc, giúp Việt Nam ứng phó hiệu quả với các tình huống khẩn cấp. Việc áp dụng các biện pháp linh hoạt và kịp thời sẽ góp phần bảo vệ an ninh, an toàn cho Nhân dân và đất nước. Để hiểu rõ hơn về dự án luật này, độc giả có thể tham khảo thêm tài liệu tham khảo từ các nguồn uy tín.
Tài liệu tham khảo:
- Nguồn: Dân trí, ngày 27/5/2025.
