Trong phiên thảo luận về dự án Luật Thanh tra sửa đổi vào sáng ngày 22/5, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đến từ TPHCM đã nhấn mạnh một điểm mới quan trọng của dự thảo: xây dựng hệ thống thanh tra hai cấp ở Trung ương và địa phương. Điều này nhằm tăng cường hiệu quả của công tác thanh tra trong bối cảnh hiện nay, khi mà các vấn đề về sữa giả, thuốc giả và thực phẩm chức năng giả đang là mối lo ngại lớn đối với cộng đồng.
Dự luật cũng đưa ra nhiều quy định về kiểm tra chuyên ngành và trách nhiệm của thủ trưởng trong việc tổ chức kiểm tra chuyên ngành. Đại biểu Lan đã chia sẻ một cách hài hước rằng, với cơ cấu mới này, số lượng sếp sẽ nhiều hơn, trong khi lực lượng thanh tra cấp dưới có thể sẽ giảm đi. Điều này đặt ra những thách thức, đặc biệt là đối với thanh tra chuyên ngành, khi lực lượng thanh tra tại quận, huyện chưa có sự chuyên môn hóa đầy đủ và vẫn phải trông cậy vào thanh tra liên ngành.
Thanh Tra Chuyên Ngành và Trách Nhiệm của Thủ Trưởng
Dự luật lần này đã quy định rõ ràng hơn về kiểm tra, thanh tra chuyên ngành cũng như trách nhiệm của thủ trưởng trong việc triển khai và tổ chức kiểm tra chuyên ngành. Các sở, ngành cũng phải đảm bảo việc kiểm tra chuyên ngành được thực hiện một cách hiệu quả.
Hạn Chế của Thanh Tra Kế Hoạch
Một trong những vấn đề được đại biểu Lan nêu lên là hiệu quả của thanh tra kế hoạch. Thanh tra kế hoạch thường không mang lại kết quả tốt vì danh sách thanh tra phải được công khai từ đầu năm và có sự phê duyệt của cấp trên. Trước khi đi thanh tra, đơn vị được thanh tra cũng phải nhận được thông báo trước. Điều này làm giảm đi yếu tố bất ngờ và khó bắt quả tang các hành vi vi phạm.
Đại biểu Lan đã đưa ra ví dụ về việc truy quét sữa giả, thuốc giả và thực phẩm chức năng giả. Khi Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo mở đợt cao điểm truy quét, lực lượng thanh tra đi đến đâu là hàng hóa giả đã được giấu sạch đến đó. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc tăng cường thanh tra đột xuất để có thể bắt quả tang các hành vi vi phạm.
Vấn Đề Xử Lý Vi Phạm
Một vấn đề khác được đại biểu Lan đề cập là việc xử lý vi phạm sau khi đã “chốt” biên bản. Có những trường hợp đơn vị, cá nhân sau khi bị xử lý vi phạm hành chính không tuân thủ, không nộp phạt và chỉ cần dẹp cơ sở cũ, mở cơ sở mới. Đại biểu cho rằng chưa có chế tài nào xử lý hiệu quả vấn đề này và đề nghị cần tập trung thảo luận, sửa đổi để khắc phục.
Cơ Chế Giám Sát Hoạt Động Thanh Tra
Đại biểu Nguyễn Tạo đến từ Lâm Đồng đã đề nghị quy định rõ ràng hơn về các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thanh tra. Ông Tạo cho rằng cần có cơ chế giám sát nội bộ, yêu cầu thủ trưởng cơ quan thanh tra báo cáo định kỳ về các trường hợp phát hiện có dấu hiệu vi phạm nhưng không quyết định thanh tra. Điều này nhằm đảm bảo tính minh bạch và rõ ràng trong hoạt động thanh tra.
Đại biểu Tạo cũng đề nghị bổ sung quy định báo cáo bằng văn bản cho cơ quan quản lý nhà nước cấp trên hoặc Thanh tra Chính phủ khi không có quyết định thanh tra, dù có dấu hiệu vi phạm, trừ trường hợp thuộc bí mật nhà nước. Điều này nhằm tăng trách nhiệm giải trình của các cơ quan thanh tra.
Kết Luận
Các đại biểu Quốc hội đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường thanh tra đột xuất để đối phó với các hành vi vi phạm, đặc biệt là trong lĩnh vực sữa giả, thuốc giả và thực phẩm chức năng giả. Cần có các quy định rõ ràng hơn về trách nhiệm của thủ trưởng, cơ chế giám sát nội bộ và các biện pháp xử lý vi phạm hiệu quả hơn. Để đóng góp ý kiến và theo dõi tiến trình sửa đổi Luật Thanh tra, mời bạn truy cập trang web của Quốc hội Việt Nam.
Tài Liệu Tham Khảo
- Dự án Luật Thanh tra sửa đổi, Quốc hội Việt Nam.
- Báo điện tử Dân trí, “Truy quét sữa, thuốc giả: Đoàn thanh tra chưa đến hàng đã được giấu sạch”, ngày 22/5/2025.
