Câu chuyện đau lòng về sản phụ Q.A. và em bé sinh non tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự nguy hiểm của rỉ ối trong thai kỳ. Chia sẻ của GS.TS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, nhấn mạnh đây là một ca bệnh khó, đặc biệt khi sản phụ có dấu hiệu rỉ ối và dọa sinh non. Vậy rỉ ối là gì, tại sao lại nguy hiểm và cần xử trí như thế nào để bảo vệ sức khỏe của mẹ và bé?
Vì sao rỉ ối lại đặc biệt nguy hiểm?
Nước ối đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển của thai nhi. Nó không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn bảo vệ bé khỏi các tác động bên ngoài và sự xâm nhập của vi khuẩn. Khi màng ối bị rách, dù chỉ là một lượng nhỏ rỉ ra, môi trường bảo vệ này bị tổn thương, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng nguy hiểm khác.
Ối vỡ non, tình trạng màng ối vỡ trước tuần thứ 37 của thai kỳ, là một vấn đề thường gặp trong sản khoa. Theo Bệnh viện Từ Dũ, đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến sinh non, nhiễm trùng và tăng tỷ lệ tử vong chu sinh. Mức độ nguy hiểm càng tăng khi tuổi thai càng nhỏ.
Rỉ ối khác với ối vỡ ồ ạt ở chỗ nước ối rò rỉ ra ngoài âm đạo một cách từ từ, khiến nhiều thai phụ dễ nhầm lẫn với dịch âm đạo hoặc nước tiểu. Tuy nhiên, bất kể là rỉ ối hay ối vỡ non, đều cần được phát hiện và xử lý kịp thời để giảm thiểu tối đa rủi ro cho cả mẹ và bé.
Rỉ ối có dễ nhầm lẫn với khí hư?
Nguyên nhân gây ra ối vỡ non rất đa dạng, đôi khi không xác định được. Bệnh viện Từ Dũ chỉ ra một số yếu tố nguy cơ bao gồm:
- Viêm màng ối do vi khuẩn (Neisseria Gonorrhoeae, Chlamydia Trachomatis, liên cầu nhóm B)
- Tiền sử hút thuốc lá
- Đa thai, đa ối
- Nhau tiền đạo
- Hở eo tử cung
- Từng khoét chóp cổ tử cung
- Dinh dưỡng kém
- Căng thẳng kéo dài
- Vệ sinh vùng kín không đúng cách
Việc phân biệt rỉ ối với dịch âm đạo và nước tiểu là một thách thức. Nước ối thường loãng, trắng trong hoặc hơi lợn cợn, không mùi và rỉ ra từ từ, thấm ướt quần lót liên tục. Trong khi đó, dịch âm đạo có thể đục, vàng hoặc xanh, đôi khi có mùi tanh. Nước tiểu lại có màu vàng nhạt và mùi khai đặc trưng.
Một số trường hợp rỉ ối có thể kèm theo cơn gò tử cung hoặc giảm cử động thai. Đây là những dấu hiệu nguy hiểm cần được thăm khám ngay lập tức để tránh nguy cơ sinh non hoặc suy thai.
Nguy cơ tiềm ẩn khi bị rỉ ối, ối vỡ non
Màng ối là hàng rào bảo vệ tự nhiên, ngăn chặn vi khuẩn từ âm đạo xâm nhập vào thai nhi. Khi màng ối bị rách, vi khuẩn có thể dễ dàng tấn công, gây ra nhiễm trùng ối.
Theo Bệnh viện Từ Dũ, nhiễm trùng ối là biến chứng nguy hiểm nhất, có thể dẫn đến viêm phúc mạc, nhiễm khuẩn huyết và đe dọa tính mạng của người mẹ. Đối với thai nhi, nhiễm trùng có thể gây suy hô hấp, tổn thương thần kinh hoặc thậm chí tử vong ngay trong bụng mẹ.
Một nghiên cứu trên Journal of Perinatal Medicine năm 2023 cho thấy tỷ lệ nhiễm trùng ối sau 24 giờ vỡ ối không được điều trị kháng sinh có thể lên tới 50%. Tuy nhiên, nếu được can thiệp kịp thời, con số này có thể giảm xuống còn 12%.
Rỉ ối kéo dài còn làm giảm lượng nước ối, gây chèn ép thai nhi, hạn chế phát triển phổi và tăng nguy cơ dị tật xương khớp. Trong trường hợp ối vỡ non trước 34 tuần, nguy cơ sinh non rất cao, dẫn đến các biến chứng như bại não, chậm phát triển và suy dinh dưỡng sau sinh.
Phải làm gì khi nghi ngờ bị rỉ ối?
Điều quan trọng nhất là không tự ý xử lý tại nhà. Thai phụ cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.
Dựa vào tuổi thai và tình trạng của mẹ và bé, bác sĩ sẽ đưa ra phương án xử lý phù hợp:
- Thai trên 36 tuần: Thường được chỉ định sinh để tránh nguy cơ nhiễm trùng.
- Thai từ 34 đến 36 tuần: Có thể được tiêm thuốc hỗ trợ phổi trước khi chấm dứt thai kỳ.
- Thai từ 26 đến 34 tuần: Mục tiêu là kéo dài thai kỳ, kết hợp sử dụng kháng sinh dự phòng và theo dõi sát. Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng, bác sĩ sẽ buộc phải lấy thai ra.
- Thai dưới 26 tuần: Việc dưỡng thai gần như không khả thi. Bác sĩ sẽ tư vấn kỹ càng về nguy cơ và tỷ lệ sống sót để gia đình đưa ra quyết định phù hợp.
Trong thời gian chờ xử lý, thai phụ cần:
- Tuyệt đối nghỉ ngơi, hạn chế di chuyển.
- Tránh thụt rửa âm đạo hoặc quan hệ tình dục.
- Thay băng vệ sinh thường xuyên và giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ.
Bệnh viện Từ Dũ khuyến cáo thai phụ nên đến bệnh viện khẩn cấp nếu có các dấu hiệu sau:
- Nước ra ồ ạt, không kiểm soát, có màu xanh, vàng hoặc mùi hôi.
- Đau bụng, cơn gò tử cung xuất hiện dồn dập.
- Thai máy yếu hoặc không cử động.
- Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi bất thường.
Trì hoãn nhập viện có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé, thậm chí đe dọa tính mạng.
Rỉ ối là một vấn đề nghiêm trọng trong thai kỳ, đòi hỏi sự quan tâm và xử lý kịp thời. Việc trang bị kiến thức về dấu hiệu, nguy cơ và cách xử trí sẽ giúp các bà mẹ tương lai chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và em bé. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và chăm sóc tốt nhất trong suốt thai kỳ.
