Mới đây, một người đàn ông tại Hà Tĩnh đã gục xuống sân khi đang chơi Pickleball và không qua khỏi. Dù được đưa đi cấp cứu ngay lập tức, nạn nhân đã ngừng tuần hoàn và tử vong trước khi đến bệnh viện. Điều đáng chú ý là nạn nhân có tiền sử bệnh tim mạch và thường xuyên tham gia các hoạt động thể thao. Nguyên nhân tử vong được xác định là do vận động quá sức trong điều kiện thời tiết nắng nóng, oi bức kéo dài nhiều ngày.
Người đàn ông gục xuống sân khi chơi Pickleball
Nguyên nhân đột tử khi tập thể thao
Thời gian gần đây, nhiều trường hợp đau lòng tương tự đã xảy ra trên sân tập, phòng gym hay đường chạy. Theo PGS.TS Nguyễn Hoài Nam, Giảng viên cấp cao bộ môn Tim mạch, Đại học Y dược TP.HCM, đột tử trong khi tập thể thao thường xảy ra ở những người có bệnh lý về tim mạch. Những người này có thể không biết mình có bệnh hoặc biết nhưng vẫn phớt lờ và tiếp tục tham gia.
Tạp chí y khoa New England Journal of Medicine cũng xác định, 90% ca đột tử trên đường chạy do bệnh tim mạch. Nếu nạn nhân dưới 40 tuổi, tỷ lệ mắc bệnh tim lên tới 99%.
Cơ chế gây ra ngưng tim khi tập thể dục
PGS Nam giải thích, tim có hệ thống dẫn truyền giúp điều hòa nhịp tim. Trong một số trường hợp, nhu cầu oxy của cơ thể tăng cao mà tim đập không kịp, dẫn truyền bị rối loạn sẽ làm ngưng tim ngay lúc đó.
Đối với người luyện tập thường xuyên, việc nhịp tim tăng cao có thể không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, ở những người không vận động hoặc ít vận động, nhịp tim tăng cao có thể gây rung thất, rung nhĩ. Lúc này, máu không kịp về tim cũng như đến các cơ quan khác, đặc biệt là mạch vành. Tình trạng này gây ra co thắt mạch vành, dẫn tới tử vong vì nhồi máu cơ tim cấp.
Cách phòng tránh đột tử khi tập luyện
Để tránh tình trạng ngưng tim khi tập luyện quá sức, mọi người cần khởi động kỹ, tích lũy sức bền từ từ trong thời gian dài để cơ thể có thời gian thích nghi.
PGS Nam cũng cho rằng, những người tập các môn thể thao gắng sức phải kiểm tra sức khỏe trước khi tham gia luyện tập để chọn các bộ môn phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe. “Nhiều thanh niên nhìn rất khỏe mạnh nhưng khi đo tim gắng sức hoặc siêu âm tim mới phát hiện ra bất thường về tim mạch. Nếu những người này vẫn tập luyện gắng sức mà không biết tình trạng sức khỏe của mình rất dễ ngưng tim đột ngột”, PGS Nam cho hay.
Bên cạnh đó, dù không có bệnh tim hay các bệnh lý khác, mọi người cũng không nên tập luyện những môn thể thao đối kháng, tập tạ, gym… trong tình trạng mệt mỏi, bị cảm lạnh, cúm, hoặc sau khi uống rượu, bia. Tập luyện khi cơ thể có nồng độ cồn quá cao có thể làm tăng nhịp tim và tuần hoàn máu. Khi gắng sức, nhịp tim sẽ tăng nhanh quá mức, có thể dẫn đến đột quỵ, đột tử.
Xử lý khi gặp trường hợp đột ngột ngưng tim
Trong trường hợp nạn nhân đang tập, đột ngột ngất xỉu, ngưng tim ngưng thở, người xung quanh cần nghiêng bệnh nhân qua một bên để đường thở thông thoáng. Sau đó, một người làm động tác hà hơi thổi ngạt, xoa bóp tim rồi đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Ngoài ra, khi tập thể thao, nếu có dấu hiệu bất thường như hoa mắt, ngất xỉu, khó thở, đau tức ngực, đau đầu…, mọi người cần dừng ngay và báo cho bác sĩ thể thao, huấn luyện viên để khám và xử lý kịp thời.
Kết luận
Đột tử khi tập thể thao là một hiện tượng đáng lo ngại, đặc biệt đối với những người có tiền sử bệnh tim mạch. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, khởi động kỹ và tập luyện hợp lý là những biện pháp quan trọng để phòng tránh tình trạng này. Nếu gặp trường hợp khẩn cấp, việc xử lý nhanh chóng và đúng cách có thể cứu sống bệnh nhân. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của bản thân và những người xung quanh khi tham gia các hoạt động thể thao.
Tài liệu tham khảo
- PGS.TS Nguyễn Hoài Nam, Giảng viên cấp cao bộ môn Tim mạch, Đại học Y dược TP.HCM
- Tạp chí y khoa New England Journal of Medicine
