Vì sao sốc phản vệ nguy kịch vì kiến ba khoang đốt?

Nguy kịch vì bị kiến ba khoang đốt

Ngày 11/10, thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam (thành phố Đà Nẵng), cho biết, các bác sĩ vừa cấp cứu kịp thời cho bệnh nhân thoát sốc phản vệ sau khi bị kiến ba khoang cắn.

Bệnh nhân là ông P.L. (58 tuổi, trú xã Tam Anh, thành phố Đà Nẵng), nhập viện trong tình trạng mệt lả, toát mồ hôi, buồn nôn, tụt huyết áp, khó thở.

Theo người nhà bệnh nhân, ông L. đang dọn vườn thì bị kiến ba khoang bám vào người và đốt nhiều vết, sau đó chóng mặt, ngất xỉu.

Tại bệnh viện, người bệnh được chẩn đoán sốc phản vệ do côn trùng đốt, kèm suy hô hấp, rối loạn điện giải. Các bác sĩ đã cấp cứu bằng thuốc kháng viêm, chống dị ứng, truyền dịch và tiêm adrenalin, giúp bệnh nhân qua cơn nguy kịch.

Sau 5 ngày được điều trị tích cực, sức khỏe ông L. ổn định, phục hồi tốt.

BS Chung Hải, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam cho biết, nọc độc của kiến ba khoang có thể gây phản ứng dị ứng nặng. Nếu bị đốt nhiều hoặc cơ địa nhạy cảm, người bệnh có thể rơi vào sốc phản vệ, nguy hiểm đến tính mạng.

“Khi xuất hiện các dấu hiệu như khó thở, choáng váng, đau bụng, nổi mề đay, cần đến bệnh viện ngay để được xử trí kịp thời”, bác sĩ Hải cho biết.

Trước đó, năm 2024 tại Yên Lạc, Vĩnh Phúc (cũ), cô gái 29 tuổi cũng nhập viện trong tình trạng hôn mê, sốc phản vệ độ IV, biến chứng suy tim và viêm cơ tim cấp.

Người nhà cho biết, cô gái có tiền sử dị ứng với côn trùng. Sau khi bị kiến ba khoang đốt khoảng 10 phút, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng mẩn ngứa toàn thân, đau tức ngực, khó thở, được đưa đi cấp cứu, dùng phác đồ điều trị sốc phản vệ ngay tại y tế cơ sở, rồi chuyển lên bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Người bệnh được chẩn đoán sốc phản vệ độ IV – mức độ sốc phản vệ nguy hiểm nhất, kèm theo biến chứng viêm cơ tim cấp và suy tim. Bệnh nhân được cấp cứu, hồi sức tích cực, thải độc. 

Hay trường hợp sốc phản vệ của nam bệnh nhân 46 tuổi (Quảng Ninh) năm 2023. Trong khi đang đi làm ở lán gỗ, bệnh nhân bị kiến đốt vào vùng trán. Sau đó, ông thấy nóng rát toàn thân, mệt mỏi, khi vào lán nằm thì lịm đi không biết gì.

Bệnh nhân được người thân chuyển đến khoa Cấp cứu – Hồi sức tích cực & Chống độc trong tình trạng lơ mơ, gọi hỏi không đáp ứng, mạch nhanh, nhỏ, huyết áp tụt, da và đầu chi lạnh.

Với chẩn đoán phản vệ độ 3, bệnh nhân ngay lập tức được xử trí tiêm và truyền adrenaline, truyền dịch, kiểm soát hô hấp, tiêm corticoid và kháng histamin.

Kiến ba khoang đốt: Đừng xem thường

Các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo người dân khi bị côn trùng đốt, đặc biệt là trường hợp đã có tiền sử dị ứng trước đó, khi xuất hiện các triệu chứng như: phát ban, nổi mẩn ngứa trên cơ thể, khó thở, đau tức ngực, đau đầu, đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, ngất xỉu… cần ngay lập tức đưa vào các cơ sở y tế để được đánh giá, xử trí và điều trị kịp thời.

Trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin (C24H43O9N), độc tính mạnh gấp 12-15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn nhưng sẽ khiến vùng da tiếp xúc tổn thương, bỏng rát.

Nhưng với những người có cơ địa nhạy cảm, nọc độc của côn trùng, kiến ba khoang đốt có thể gây nên tình trạng sốc phản vệ.

Sốc phản vệ do kiến ba khoang gây ra là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng. Người bệnh có biểu hiện khó thở, choáng váng, toát mồ hôi, tụt huyết áp, đau bụng, nổi mề đay….

Bác sĩ lưu ý, thông thường kiến ba khoang không tiết độc tố nếu không bị nghiền nát, chà xát. Vì thế, khi phát hiện kiến ba khoang đang bám trên da, thay vì đập nát con kiến (hậu quả khiến vùng da tiếp xúc kiến bỏng rát), hãy thổi phù cho kiến bay đi rồi dùng khăn giấy xử lý con kiến.

Bác sĩ khuyến cáo, ngay khi phát hiện vùng da đỏ, phù nề, có mụn mủ nghi ngờ do kiến ba khoang, cần nhanh chóng rửa bằng nước sạch, nước muối sinh lý hoặc sản phẩm không có tính tẩy mạnh, nhằm loại bỏ độc tố của kiến ba khoang khỏi da.

Hãy cố gắng rửa nhẹ nhàng để không làm trầy xước hoặc vỡ vết thương. Việc rửa này nhằm trung hòa hoặc giảm bớt các yếu tố dị ứng, kích ứng da.

Nếu kịp rửa độc tố ngay sẽ giảm nguy cơ tổn thương da. Tuy nhiên, nhiều người khi phát hiện vùng da đỏ rát, tổn thương là mua thuốc về bôi, không rửa qua.

Tiếp đó có thể bôi hồ nước để làm dịu da, sau đó nên đi khám để bác sĩ đánh giá có cần bôi thêm các loại thuốc chuyên biệt như corticoid bôi, uống kháng histamin, uống kháng sinh khi có dấu hiệu bội nhiễm theo chỉ định của bác sĩ.

Kiến ba khoang rất nhỏ, nếu không để ý, chúng có thể bám vào quần áo, chăn màn, khăn rửa mặt và khi tiếp xúc với da, nọc độc của kiến ba khoang có thể khiến da bị tổn thương. Vì thế, quần áo sau phơi khô cần rũ mạnh, trước khi mặc đồ cũng phải rũ mạnh quần áo, rũ mạnh khăn rửa mặt…

Trước khi ngủ cần kiểm tra chăn chiếu, buông màn để ngăn nguy cơ côn trùng xâm nhập.