Chiều ngày 29/5, tại Hội nghị cung cấp thông tin và hưởng ứng chiến dịch bổ sung vitamin A đợt 1 trên toàn quốc, TS.BS Nguyễn Hồng Trường, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của vitamin A đối với sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ. Vitamin A không chỉ giúp tăng cường hệ miễn dịch mà còn đóng vai trò then chốt trong quá trình phát triển thị lực và tăng trưởng của trẻ nhỏ.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thiếu vitamin A có thể dẫn đến quáng gà và bệnh khô mắt ở khoảng 250.000-500.000 trẻ em mỗi năm. Ngoài ra, thiếu vitamin A còn làm tăng nguy cơ tử vong do nhiễm trùng, đặc biệt khi trẻ mắc sởi hoặc tiêu chảy.
Tình hình thiếu vitamin A tại Việt Nam
Tại Việt Nam, tỷ lệ thiếu vitamin A tiền lâm sàng ở trẻ em từ 6-60 tháng tuổi là khoảng 8,9%. Đáng chú ý, khoảng 16,7% bà mẹ có hàm lượng vitamin A trong sữa mẹ thấp. TS Trường khẳng định việc bổ sung vitamin A là rất cần thiết đối với sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt là trẻ em từ 6-60 tháng tuổi – nhóm tuổi có nguy cơ cao thiếu vitamin A.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho trẻ uống vitamin A liều cao tại Hà Nội trong chiến dịch năm 2023
Nhóm trẻ cần bổ sung vitamin A liều cao
ThS.BS Trịnh Hồng Sơn, Giám đốc Trung tâm Giáo dục Truyền thông Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng, cho biết trẻ em từ 6-60 tháng tuổi là nhóm cần bổ sung vitamin A liều cao. Cha mẹ không nên chủ quan hoặc trì hoãn việc cho trẻ uống vitamin A trong chiến dịch. Trong giai đoạn phát triển, trẻ không chỉ thiếu vitamin A mà còn thiếu các vi chất khác như sắt và kẽm. Chế độ ăn dù đa dạng nhưng vẫn không đủ đáp ứng nhu cầu vitamin A của trẻ em lứa tuổi này.
Cảnh báo về vitamin A trên thị trường
Bác sĩ Sơn cũng cảnh báo về tình trạng nhiều nơi trên mạng rao bán vitamin A liều cao. Ông đã từng giả làm khách hàng mua, nhưng thực tế đó là vitamin A thông thường, lập lờ đóng gói như liều cao. “Trên thị trường, không có nơi nào bán vitamin A liều 100.000-200.000 IU, đây là vitamin A liều cao dành cho đối tượng nguy cơ cao. Vì thế, vitamin A này không phổ cập, cha mẹ nên cho con đi uống theo lịch ở xã, phường để trẻ được bổ sung đầy đủ”, bác sĩ Sơn khuyến cáo.
Lợi ích của vitamin A liều cao
Vitamin A rất quan trọng đối với sức khỏe. Đối với trẻ mắc sởi, bổ sung vitamin A liều cao giống như một liệu pháp điều trị, giúp tăng cường miễn dịch và tái tạo tế bào biểu mô.
Chương trình bổ sung vitamin A tại Việt Nam
Tại Việt Nam, chương trình bổ sung vitamin A miễn phí cho trẻ em đã được triển khai định kỳ hai lần một năm trên toàn quốc từ năm 1996. Tỷ lệ trẻ được uống vitamin A thường xuyên được duy trì trên 98%. Trong bối cảnh các bệnh lây nhiễm gia tăng, đối tượng được bổ sung vitamin A miễn phí theo chương trình đã được mở rộng cho các nhóm có nguy cơ cao thiếu vitamin A như người mắc bệnh sởi (bao gồm cả trẻ em và người lớn), suy dinh dưỡng cấp tính nặng, viêm đường hô hấp cấp tính, tiêu chảy kéo dài theo phác đồ của Bộ Y tế.
Thiếu vi chất dinh dưỡng không đơn lẻ
Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng không tồn tại riêng lẻ. Ngoài tình trạng thiếu vitamin A, chúng ta cũng cần quan tâm đến tình trạng thiếu sắt, thiếu kẽm – những vấn đề có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam.
Kế hoạch bổ sung vitamin A năm 2025
Trong chiến dịch bổ sung vitamin A đợt 1 năm 2025, theo kế hoạch, Viện Dinh dưỡng sẽ cấp phát cho các tỉnh, thành phố trên toàn quốc 757.000 viên nang vitamin A loại 100.000 IU và 5.709.000 viên nang vitamin A loại 200.000 IU. Vitamin A 100.000 IU được dùng bổ sung cho trẻ em từ 6-12 tháng tuổi được quản lý tại địa phương, trẻ có nguy cơ thiếu vitamin A do mắc các bệnh nhiễm khuẩn và suy dinh dưỡng cấp tính, và trẻ vãng lai tại địa bàn quản lý. Viên vitamin A 200.000 IU được dùng bổ sung cho trẻ em từ 12-60 tháng tuổi.
Khuyến cáo về vi chất dinh dưỡng
TS Trường khuyến cáo, vi chất dinh dưỡng rất cần thiết cho quá trình tăng trưởng, phát triển về thể lực, tầm vóc và trí tuệ, nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, mỗi người, mỗi gia đình cần thực hiện:
- Đa dạng hóa bữa ăn, phối hợp nhiều loại thực phẩm.
- Ưu tiên lựa chọn, sử dụng thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng.
- Dùng thực phẩm được tăng cường vi chất dinh dưỡng.
- Trẻ cần được bú mẹ sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh; nuôi trẻ bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu; cho trẻ bú mẹ đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn cùng chế độ ăn bổ sung hợp lý.
- Thêm mỡ hoặc dầu ăn để tăng cường hấp thu tốt các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K.
- Cho trẻ trong độ tuổi uống vitamin A liều cao một năm 2 lần theo hướng dẫn của trạm y tế xã, phường.
- Trẻ trên 2 tuổi cần được uống thuốc tẩy giun định kỳ một năm 2 lần. Thực hiện vệ sinh ăn uống, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường để phòng chống nhiễm giun, sán.
- Phụ nữ tuổi sinh đẻ và phụ nữ có thai cần uống viên sắt, axit folic hoặc viên đa vi chất theo hướng dẫn.
- Tiếp xúc ánh nắng hằng ngày, đúng cách để dự phòng thiếu vitamin D.
Kết luận
Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và phát triển toàn diện của trẻ. Việc bổ sung vitamin A liều cao không chỉ cần thiết cho trẻ em từ 6-60 tháng tuổi mà còn cho những nhóm đối tượng có nguy cơ cao thiếu vitamin A. Cha mẹ cần tuân thủ các hướng dẫn của cơ quan y tế để đảm bảo trẻ được bổ sung đầy đủ vitamin A và các vi chất dinh dưỡng khác. Hãy tham gia các chiến dịch bổ sung vitamin A để bảo vệ sức khỏe cho trẻ.
Tài liệu tham khảo
- Tổ chức Y tế Thế giới. (n.d.). Vitamin A deficiency. World Health Organization.
- Viện Dinh dưỡng. (2025). Kế hoạch bổ sung vitamin A đợt 1 năm 2025. Viện Dinh dưỡng Việt Nam.
- Bộ Y tế Việt Nam. (2023). Phác đồ điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Bộ Y tế Việt Nam.
