Yếu tố nguy hiểm có thể gây chết người trên đường chạy marathon

Mới đây, Bệnh viện Bãi Cháy cho biết đơn vị này vừa cấp cứu cho 2 bệnh nhân bị rối loạn điện giải, suy thận cấp do mất nước khi tham gia chạy marathon.

Mặc dù cả hai đều hồi phục sau 48 giờ, được xuất viện trong tình trạng ổn định, đây vẫn là những trường hợp cảnh báo về những rủi ro khi chạy bộ trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt là khi mùa nắng nóng đang đến gần.

Nguy cơ dễ gặp nhất khi vận động dưới trời nắng nóng kéo dài

TS.BS Nguyễn Hải Công, Chủ nhiệm khoa Nội Hô hấp, Bệnh viện Quân y 175, nhấn mạnh việc vận động, thậm chí chỉ đi bộ, dưới trời nắng nóng kéo dài cũng rất dễ sinh ra rối loạn thân nhiệt.

Theo đó, trong điều kiện thời tiết mát mẻ, đi bộ không gây ảnh hưởng gì đáng kể. Tuy nhiên, nếu đi bộ hoặc vận động liên tục dưới nắng gắt, không có thời gian nghỉ ngơi hợp lý, cơ thể sẽ mất cân bằng giữa quá trình sinh nhiệt và thải nhiệt. Đây là hai cơ chế luôn tồn tại song song để giữ thân nhiệt ổn định trong khoảng 36-36,5 độ C.

Tuy nhiên, khi vận động, cơ thể sinh nhiệt nhiều hơn và cần phải giải phóng nhiệt qua mồ hôi hoặc hơi thở. Nhưng nếu nhiệt độ môi trường quá cao, nhất là trên 37°C, cơ chế thải nhiệt trở nên kém hiệu quả, dẫn đến tích tụ nhiệt trong cơ thể và gây ra tình trạng tăng thân nhiệt.

Sốc nhiệt chính là giai đoạn nghiêm trọng nhất của tình trạng tăng thân nhiệt cấp tính, có thể gây tổn thương sâu sắc đến các cơ quan quan trọng như não, tim, thận và gan.

Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, người bị sốc nhiệt có nguy cơ cao tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề, đặc biệt là tổn thương tế bào thần kinh.

“Có thể nói, sốc nhiệt có khả năng gây ra ảnh hưởng kinh khủng tới các cơ quan có ý nghĩa sống còn đối với cơ thể”, TS Công nhận định.

Làm sao để tránh sốc nhiệt?

TS.BS Phạm Đăng Hải, Phó chủ nhiệm khoa Hồi sức nội và Chống độc, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, sốc nhiệt được chia thành hai loại: sốc nhiệt kinh điển và sốc nhiệt do gắng sức.

Sốc nhiệt kinh điển hay gặp ở người già, cơ thể suy nhược, trẻ em, người có bệnh tim mạch, thần kinh hay các rối loạn nội tiết. Tình trạng này thường xảy ra sau tiếp xúc thụ động với môi trường có nhiệt độ cao trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày.

Trong khi đó, sốc nhiệt do gắng sức hay gặp ở những người trẻ, khỏe mạnh với hệ điều hòa nhiệt độ bình thường. Hiện tượng này xảy ra sau khi phơi nhiễm với nhiệt độ môi trường cao và đồng thời sinh nhiệt lúc thể dục hay gắng sức.

Để phòng ngừa nguy cơ sốc nhiệt trong những ngày nắng nóng, mọi người nên vận động, làm việc vừa sức, tăng dần cường độ để cơ thể có thời gian thích nghi với điều kiện nhiệt độ. Trong quá trình vận động, cần phân bổ thời gian nghỉ ngơi hợp lý và bù nước đầy đủ.

Người bị sốc nhiệt thường có các dấu hiệu rối loạn ý thức (hôn mê, động kinh), rối loạn hô hấp (khó thở, suy hô hấp), rối loạn tim mạch (rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp), giảm lượng nước tiểu kèm theo mệt mỏi, đau đầu, đỏ mặt, có thể nôn, tiêu chảy, nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C, da nóng và khô.

“Lúc này, hạ thân nhiệt và hỗ trợ suy chức năng các cơ quan là 2 điều cốt lõi trong cấp cứu và điều trị”, bác sĩ Hải cho biết.

Bệnh nhân cần được đưa ra khỏi môi trường nóng, chuyển tới nơi có bóng râm, mát, cởi bỏ quần áo và lập tức hạ thân nhiệt bằng các cách đặt trong phòng lạnh 20-22 độ C.

Lúc này, người xung quanh cần quạt và xối nước 25-30 độ C vào bệnh nhân hoặc phủ gạc ướt, lạnh vào người bệnh và quạt.

Bạn cũng có thể ngâm bệnh nhân vào nước lạnh 20-25 độ C, để đầu trên mặt nước, theo dõi sát chức năng sống hoặc đặt các túi chườm đá vào vùng bẹn, nách, cổ.

Song song việc hạ thân nhiệt, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế gần nhất để có phương án cấp cứu kịp thời, tránh di chứng về sau.