Tại lễ kỷ niệm 5 năm thành lập Trung tâm Ghép phổi diễn ra vào ngày 7/5, TS.BS Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, đã chia sẻ một tin vui đáng chú ý. Chỉ trong vòng một tuần của tháng 4, bệnh viện đã phối hợp với các chuyên gia, đơn vị và các bệnh viện trong nước và quốc tế để thực hiện thành công liên tiếp hai ca ghép phổi cho hai bệnh nhân mắc bệnh phổi giai đoạn cuối. Đây là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực y tế Việt Nam, đặc biệt là khi phổi của người cho chết não được điều phối và vận chuyển bằng đường hàng không từ Nam ra Bắc để thực hiện ca ghép ngay trong đêm 11/4.
Ca ghép phổi đầu tiên được thực hiện cho chị Cấn Thị Phương, 54 tuổi, cư ngụ tại Hà Nội. Phổi được hiến từ một nam bệnh nhân 38 tuổi. Ca phẫu thuật kéo dài 8 tiếng, và thời gian vàng để ghép phổi chỉ vỏn vẹn 10 tiếng. Sau ca ghép, các chỉ số sức khỏe của chị Phương đang hồi phục tốt. Chị đã xúc động chia sẻ: “Khi mở mắt ra, tôi biết mình đã sống. Lúc đó tôi vô cùng vui mừng, hạnh phúc. Tôi được sống lại nhờ vào ‘người em’ đã hiến tạng và các bác sĩ, tôi luôn biết ơn những người tái sinh sự sống cho mình”.
Trước khi được ghép phổi, chị Phương bị bệnh phổi giai đoạn cuối không còn đáp ứng với các phương pháp điều trị nội khoa. Năm 2018, chị phát hiện có kén khí trong hai phổi, 80% nhu mô phổi đã bị thay thế bởi các kén khí, gây ra tình trạng suy hô hấp mạn tính và khó thở tăng dần. Từ năm 2023, chị phải thở oxy 6 tiếng mỗi ngày tại nhà, và tiên lượng tử vong rất cao. Đầu năm nay, chị đã phải trải qua nhiều đợt nằm hồi sức tích cực.
Một tuần sau ca ghép của chị Phương, Bệnh viện Phổi Trung ương tiếp tục thực hiện ca ghép phổi thứ hai cho chị Quách Thị Thực, 37 tuổi, đến từ Thanh Hóa. Người cho phổi là một nam thanh niên 35 tuổi được xác định chết não tại Bệnh viện Bạch Mai. Ca phẫu thuật kéo dài 7 tiếng từ 18h tối 18/4 đến 1h sáng 19/4. Chỉ 8 giờ sau mổ, chị Thực đã hồi phục ngoạn mục, được rút ống nội khí quản và thở bằng hai lá phổi mới. Sau một tuần, chị tự thở được như bình thường, một kỳ tích đặc biệt trong phẫu thuật ghép phổi, tương đương với tiêu chuẩn y khoa tại các nước phát triển trên thế giới.
Trước đó, chị Thực bị u cơ trơn bạch huyết (LAM), hình thành các kén khí trong phổi, làm mất chức năng của phổi. Một năm trở lại đây, tình trạng khó thở của chị tăng dần, sụt 5 kg và phải thở oxy 14-16 tiếng mỗi ngày trong hai tháng gần đây. Nếu không được ghép phổi, chị có thể tử vong bất kỳ lúc nào.
Anh Lê Thế Phương, chồng chị Thực, xúc động chia sẻ: “Khi bác sĩ thông báo ca ghép thành công, tôi vừa mừng vừa hồi hộp, vừa lo lắng. Các con cũng điện thoại ra gọi hỏi ‘Mẹ tỉnh chưa?’. Các bác sĩ cũng động viên quyết tâm vì đây là cơ hội để vợ tôi được sống, được trở về với các con”.
Cả hai bệnh nhân được ghép phổi đều được quản lý và theo dõi tại Bệnh viện Phổi Trung ương từ trước và chờ ghép từ vài tháng nay. Ngay khi có thông tin từ người hiến tạng chết não, bệnh viện đã lập tức tổ chức hội chẩn, nhanh chóng điều phối và huy động sức mạnh tổng lực từ các chuyên gia đầu ngành của tất cả các lĩnh vực tham gia vào các ca ghép phổi.
TS Lượng cho biết: “Hai ca ghép đặc biệt này đã nâng tổng số ca ghép phổi thành công của bệnh viện lên 6 ca như tiêu chuẩn cao nhất tại Mỹ. Điều đó đưa ghép phổi trở thành kỹ thuật thường quy tại bệnh viện”.
Sau hơn 30 năm phát triển kỹ thuật ghép tạng, Việt Nam đã thực hiện hơn 9.000 ca ghép, nhưng trong số này chỉ có 14 ca ghép phổi, trong đó Bệnh viện Phổi Trung ương thực hiện 6 ca, chiếm gần 50% tổng số ca ghép. Riêng trong năm 2024, bệnh viện đã thực hiện thành công 3 ca ghép phổi toàn diện cho người bệnh từ người hiến chết não, cùng sự hỗ trợ của các chuyên gia hàng đầu trong nước. Đến thời điểm này của năm nay, bệnh viện đã ghép được 2 ca.
Toàn bộ các ca ghép phổi do Bệnh viện Phổi Trung ương thực hiện đều thành công ở mức cao nhất theo tiêu chuẩn của Trung tâm Ghép phổi UCSF, Trường Đại học California, tại San Francisco, trung tâm y học uy tín nhất tại Hoa Kỳ.
Thành lập từ năm 2020, Trung tâm Ghép phổi, Bệnh viện Phổi Trung ương ra đời để hiện thực hóa giấc mơ ghép phổi cho người bệnh mà chỉ có thay phổi mới sống được. Đến nay, trung tâm đã làm chủ và đưa kỹ thuật ghép phổi trở thành thường quy tại bệnh viện. Điều này góp phần rất lớn trong việc cứu sống những ca bệnh mà các phương pháp điều trị nội khoa và ngoại khoa tiên tiến nhất không còn hiệu quả, cách duy nhất cứu bệnh nhân là ghép phổi.
Trong tất cả các kỹ thuật ghép tạng, ghép phổi vẫn là một thách thức lớn với nền y học. Theo đánh giá, ghép phổi khó nhất bởi tính phức tạp, khẩn trương, đòi hỏi kỹ thuật chuyên sâu, phối hợp và điều phối chặt chẽ. Về mặt kỹ thuật, phẫu thuật ghép phổi rất rắc rối, trải qua nhiều thì, đòi hỏi số lượng bác sĩ tham gia đông, chia nhiều ê kíp và cần phối hợp đồng bộ với nhau. Quá trình mổ lấy và bảo quản phổi cũng khó hơn so với các tạng khác ở người chết não.
Sau hơn 5 năm được ghép thành công 2 lá phổi, bệnh nhân Nguyễn Xuân Toại từ Thanh Hóa là ca ghép phổi có thời gian sống lâu nhất tại nước ta.
Theo TS Lượng, Trung tâm Ghép phổi sẽ tiếp tục trở thành đơn vị nòng cốt để Bệnh viện Phổi Trung ương xây dựng thành Trung tâm Ghép phổi vùng phục vụ người bệnh trong nước và cả người bệnh quốc tế. Hiện nay, tại nước ta có khoảng 900 người bệnh cần ghép phổi.
Tuy nhiên, vấn đề chi phí vẫn là một băn khoăn lớn. Chi phí cho một ca ghép phổi tại Việt Nam thuộc mức thấp so với thế giới, nhưng đó vẫn là gánh nặng tài chính lớn, vượt quá khả năng chi trả đối với nhiều gia đình. Để có thêm nhiều người bệnh có thể tiếp cận với kỹ thuật ghép phổi, đặc biệt là những người bệnh có hoàn cảnh khó khăn, cần có cơ chế chi trả từ nguồn BHYT và sự hỗ trợ từ các nguồn xã hội hóa khác. Hiện nay, hầu hết các ca ghép phổi đều được bệnh viện hỗ trợ kinh phí.
Hai ca ghép phổi xuyên Việt đầu tiên ở Việt Nam không chỉ là một bước tiến lớn trong y học mà còn là một hành trình tái sinh kỳ diệu cho những bệnh nhân mắc bệnh phổi giai đoạn cuối. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự phát triển vượt bậc của nền y tế Việt Nam và sự quyết tâm của các y bác sĩ trong việc cứu sống bệnh nhân. Hãy tiếp tục theo dõi và ủng hộ những nỗ lực không ngừng của ngành y tế trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng.
Nguồn: Dân Trí
