Phần Mở Đầu
Số lượng trẻ em đến khám tại khoa Tâm lý của Bệnh viện Nhi đồng 2 (TPHCM) đang gia tăng, đặc biệt là ở độ tuổi dậy thì. Một trong những trường hợp đáng chú ý là bé N., 14 tuổi, đã tự tử sau khi chứng kiến mẹ liên tục mắng chửi cha. Bài viết này sẽ đi sâu vào câu chuyện của bé N. và bé H., 15 tuổi, cùng những lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thanh Sang về cách ứng xử khi trẻ gặp khủng hoảng tuổi thiếu niên.
Nội Dung Chính
Tình Trạng Sức Khỏe Tâm Lý Của Trẻ Em Hiện Nay
Theo bác sĩ Nguyễn Thanh Sang, Trưởng khoa Tâm lý tại Bệnh viện Nhi đồng 2, số lượng trẻ em đến khám vì các vấn đề tâm lý, tâm thần đang tăng lên đáng kể. Điều này đặc biệt đúng với các em ở độ tuổi dậy thì, khi mà áp lực tâm lý và những thay đổi sinh lý có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng.
Trường Hợp Của Bé N.
Bé N., 14 tuổi, đã phải nhập viện sau khi uống quá liều một loại thuốc (15 viên). Qua quá trình khai thác bệnh sử, các bác sĩ phát hiện gia đình bé có hoàn cảnh kinh tế bấp bênh. Mẹ của bé là lao động chính do cha bị tật một bên chân. Trong gia đình, mẹ thường xuyên quát mắng và xem thường cha trước mặt bé N., đồng thời áp đặt mọi người phải làm theo ý mình. Người cha thì quá hiền lành, không thể tự bảo vệ bản thân và con cái.
Bé N. từng muốn nghỉ học để học nghề và rời khỏi gia đình, mong muốn tự kiếm tiền nuôi bản thân. Tuy nhiên, do không chịu nổi cảnh mẹ chửi cha và hai người thường xuyên cãi nhau trước mặt, bé đã quyết định uống thuốc tự tử.
Tại bệnh viện, bé N. được điều trị bằng thuốc kết hợp với liệu pháp tâm lý, bao gồm liệu pháp lắng nghe tích cực và đồng hành cảm xúc. Các nhân viên y tế cũng định hướng cho gia đình cho bé đi học lại. Sau 4 phiên điều trị, bé N. được xuất viện và đã quay lại trường học, không còn ý nghĩ tự sát. Bé vẫn được cha đưa đến khám theo lịch hẹn của bác sĩ.
Theo bác sĩ điều trị, khi bé có bạn bè ở trường, có người thân trong gia đình duy trì nâng đỡ tinh thần và cha mẹ không còn xảy ra tình trạng cãi nhau, tình trạng bệnh của bé sẽ cải thiện tốt.
Trường Hợp Của Bé H.
Một trường hợp khác là bé H., 15 tuổi, quê Đắk Nông, được mẹ đưa đi khám vì xuất hiện tình trạng dễ cáu gắt trong 2 tháng gần đây. Qua thăm khám, bác sĩ ghi nhận bé có các dấu hiệu như không muốn vận động, thích nằm trong phòng, không còn tham gia các hoạt động yêu thích trước đây, ăn ít, ngủ kém, mệt mỏi, mất hứng thú và đánh giá bản thân thấp, lo lắng không thi đậu tuyển sinh, lo cha mẹ không đủ tiền để cho em đi học.
Bé H. được chẩn đoán rối loạn lo âu và trầm cảm. Trước tiên, bé được can thiệp tâm lý với chuyên viên và kết hợp trị liệu với bác sĩ y học cổ truyền. Sau đó, tùy theo diễn tiến bệnh, có thể kết hợp với bác sĩ tâm thần nhi để điều trị thuốc.
Ứng Xử Phù Hợp Khi Con “Khủng Hoảng Tuổi Thiếu Niên”
Bác sĩ Sang cho rằng, mỗi độ tuổi đều có những áp lực riêng về mặt tâm lý, nhưng giai đoạn dậy thì thường có áp lực nhiều nhất do đây là thời điểm chuyển từ trẻ em sang người trưởng thành. Những phát triển nhanh về tâm lý sinh lý và thay đổi về hormone làm cho trẻ thay đổi mạnh tính khí.
Ở tuổi dậy thì, trẻ muốn thể hiện sự độc lập trong suy nghĩ và hành động, có xu hướng tách khỏi cha mẹ để tự do quyết định mọi việc liên quan đến mình. Tuy nhiên, do chưa có kinh nghiệm sống, trẻ không thể giải quyết các vấn đề của mình một cách thấu đáo. Vì vậy, ở giai đoạn này, trẻ cần được sự thấu hiểu và đồng hành từ người lớn.
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ gặp áp lực tâm lý, như kết quả học tập không tốt, đặt kỳ vọng quá cao vào bản thân, sống trong gia đình thiếu sự yêu thương, mâu thuẫn với bạn bè, bạo lực học đường, sang chấn tâm lý (mất người thân, lạm dụng chất kích thích hoặc bị lạm dụng tình dục).
Khi bị bất thường tâm lý, trẻ sẽ có các biểu hiện như tính tình thay đổi, cáu gắt, buồn rầu, chán ăn, mất ngủ, dễ khóc, lo lắng quá mức về một vấn đề, mệt mỏi, hồi hộp, khó thở, đau đầu, mất hứng thú với các hoạt động yêu thích trước đó, không muốn tiếp xúc với mọi người, kém chú ý, có ý nghĩ tự hủy hoại bản thân.
Bác sĩ nhấn mạnh, dậy thì là giai đoạn trẻ “khủng hoảng tuổi thiếu niên”, trải qua những diễn biến tâm lý, tình cảm phức tạp. Do đó, cha mẹ hoặc người chăm sóc cần có những cách ứng xử phù hợp và quan tâm đến con.
Cụ thể, cha mẹ nên trò chuyện với trẻ mỗi ngày để nắm bắt được những thay đổi tâm tư tình cảm của con. Cần giúp con cân bằng cảm xúc bằng cách hướng dẫn con đọc được những cảm xúc của mình đang có (như bực bội, khó chịu, thất vọng). Khi đọc được cảm xúc của mình, con sẽ nhận ra bản thân đang ở ngưỡng cảm xúc nào để điều chỉnh trước khi cảm xúc lên đỉnh điểm.
Ngoài ra, phải giúp trẻ tìm ra giá trị bản thân (như những phẩm chất tốt đẹp, sự tự tin, lòng yêu thương, dũng cảm hay có trách nhiệm), để con tự xây dựng các mối quan hệ của mình, có ý thức học tập, có tinh thần và cảm xúc tốt hơn.
“Cha mẹ hãy dạy con biết cách tự giải quyết vấn đề của mình. Khi đó trẻ sẽ tự tin hơn, biết đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống”, bác sĩ Nguyễn Thanh Sang chia sẻ.
Kết Luận
Câu chuyện của bé N. và bé H. là những minh chứng rõ ràng về tình trạng sức khỏe tâm lý của trẻ em hiện nay, đặc biệt là ở độ tuổi dậy thì. Cha mẹ cần chú ý đến những dấu hiệu tâm lý của con, trò chuyện và đồng hành cùng con để giúp con vượt qua giai đoạn khủng hoảng tuổi thiếu niên một cách lành mạnh. Hãy tìm hiểu thêm về các dịch vụ tư vấn tâm lý cho trẻ em tại COCC-EDU-VN để có thể hỗ trợ con bạn tốt nhất.
Tài Liệu Tham Khảo
- Thông tin từ bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thanh Sang, Trưởng khoa Tâm lý, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TPHCM).
- Source link: Dân trí