Ngày cuối năm, ông Cầm Văn Tùng – kiểm lâm viên Chi cục Kiểm lâm TPHCM, đang làm việc tại cơ quan trên đường Đỗ Ngọc Thạnh (quận 5), bất ngờ nhận được một cuộc gọi qua đường dây nóng. Đầu dây bên kia, một người phụ nữ thông báo rằng gia đình bà ở huyện Bình Chánh đang nuôi một con khỉ đuôi lợn nặng khoảng 6kg. Vì sắp đi du lịch và không thể tiếp tục chăm sóc, bà mong muốn bàn giao con vật cho lực lượng kiểm lâm để thả về môi trường tự nhiên.
Ông Tùng vui vẻ hướng dẫn: “Chị chăm sóc con khỉ thêm một hôm nữa. Sáng mai, tôi và đồng nghiệp sẽ đến tiếp nhận. Con khỉ sẽ được kiểm tra sức khỏe cẩn thận trước khi thả về rừng. Chị yên tâm, xin cảm ơn!”.
Ròng rã giải cứu động vật hoang dã
Kiểm lâm viên sử dụng công cụ gây mê để bắt một con khỉ đuôi lợn tại chùa ở quận Tân Bình.
Trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Cầm Văn Tùng chia sẻ rằng sau hơn 11 năm công tác trong nghề, ông không thể nhớ hết bao nhiêu cuộc gọi từ người dân đã liên hệ qua đường dây nóng. Những cuộc gọi này thường xuất phát từ hai lý do chính: người dân muốn bàn giao động vật hoang dã mà họ đang nuôi nhốt hoặc trình báo sự xuất hiện của động vật trong khu vực dân cư. Với các kiểm lâm viên, đây là tin mừng vì những cá thể này sẽ có cơ hội trở về với thiên nhiên – ngôi nhà thực sự của chúng.
Theo thống kê, chỉ trong năm vừa qua, kiểm lâm thành phố đã tiếp nhận hàng trăm cá thể động vật hoang dã từ người dân, trong đó có nhiều loài quý hiếm như trăn, tê tê, cu li, kỳ đà, khỉ, và rùa. Nhiều cá thể ban đầu được nuôi như thú cưng nhưng dần lớn lên hoặc trở nên khó kiểm soát khiến chủ nhân phải nhờ đến sự hỗ trợ của lực lượng chức năng.
Quy trình bàn giao khá đơn giản. Khi nhận động vật, kiểm lâm đưa chúng lên xe chuyên dụng và vận chuyển về Trạm cứu hộ động vật hoang dã ở huyện Củ Chi. Tại đây, các bác sĩ thú y sẽ kiểm tra sức khỏe, điều trị bệnh nếu cần thiết, trước khi thả chúng về rừng.
Tuy nhiên, không phải lúc nào quá trình này cũng suôn sẻ. Một số trường hợp đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực đặc biệt từ các kiểm lâm viên. Ông Tùng kể lại câu chuyện năm 2021, khi thành phố cải tạo kênh rạch ở phường Thạnh Xuân, quận 12. Các vườn cây ven kênh bị phá bỏ, đàn khỉ gần 10 con mất môi trường sống và thường xuyên vào nhà dân trộm thức ăn, thậm chí tấn công người.
Nhận tin cầu cứu, ông và đồng nghiệp đã mật phục suốt gần một tuần, dùng trái cây làm mồi nhử và thổi ống tiêu gây mê từng con. Cuối cùng, 6 con khỉ được bắt giữ an toàn và thả về rừng. “Người dân rất vui mừng và cảm ơn lực lượng kiểm lâm,” ông Tùng nhớ lại.
Một trường hợp khác xảy ra vào năm 2023 tại huyện Hóc Môn. Một hộ dân muốn bàn giao con khỉ đuôi lợn nặng 8kg nhưng khi kiểm lâm đến nơi, con vật đã sổng chuồng. Gia chủ cố gắng nhử nó vào nhà nhưng bị con khỉ lao đến dọa tấn công. Sau nhiều giờ mật phục, ông Tùng và đồng nghiệp mới có thể gây mê và đưa con vật về trạm cứu hộ. Bà chủ nhà tiết lộ rằng đã bị con khỉ tấn công tới 8 lần, để lại nhiều vết sẹo trên tay.
Trách nhiệm và tình yêu nghề
Kiểm lâm viên Cầm Văn Tùng tiếp nhận một cá thể cu li từ người dân trước Tết Nguyên đán.
Ông Nguyễn Công Bằng, Phó trạm trưởng Trạm cứu hộ động vật hoang dã (Chi cục Kiểm lâm TPHCM), cho biết trong năm 2024, đơn vị đã tiếp nhận 436 cá thể động vật hoang dã. Trong số đó, 280 cá thể đã được thả về môi trường tự nhiên và 11 cá thể được giao cho các khu bảo tồn. Hiện tại, trạm cứu hộ rộng khoảng 4.000m² đang chăm sóc gần 100 cá thể, bao gồm rùa, tê tê, trăn, kỳ đà, khỉ và mèo rừng.
Đặc biệt, các cán bộ tại trạm đều xuất thân từ ngành lâm nghiệp và chỉ được đào tạo sơ qua về lĩnh vực động vật hoang dã. Do đó, họ phải học hỏi kinh nghiệm trong quá trình làm việc để nâng cao kỹ năng cứu hộ. Mỗi cá thể khi được đưa về trạm đều được kiểm tra sức khỏe kỹ lưỡng và chăm sóc trong vòng 2-3 tháng trước khi thả về rừng.
Có những loài mắc bệnh hoặc rơi vào trạng thái stress khi mới đến trạm. Các cán bộ phải bố trí nơi ở thoáng mát, túc trực ngày đêm để chăm sóc chúng như con của mình. Khi nhìn thấy những cá thể hồi phục và khỏe mạnh, đội ngũ kiểm lâm vô cùng hạnh phúc và coi đó là động lực để tiếp tục cống hiến.
Ông Bằng chia sẻ thêm rằng một số loài như khỉ sống rất giàu tình cảm. Khi được thả về rừng, một số con vẫn lưu luyến và cố gắng theo xe trở về, khiến các cán bộ xúc động sâu sắc. “Ngày Tết, dù bận rộn, anh em vẫn đảm bảo quân số để chăm sóc động vật. Chúng tôi luôn làm việc với trách nhiệm và lòng yêu nghề, không phụ sự tin tưởng của người dân,” ông nói.
Kết luận
Những kiểm lâm viên tại TPHCM không chỉ là người thực thi pháp luật mà còn là những người hùng thầm lặng, góp phần bảo vệ động vật hoang dã và duy trì cân bằng sinh thái. Qua từng câu chuyện, họ truyền tải thông điệp ý nghĩa về trách nhiệm cộng đồng trong việc bảo vệ thiên nhiên. Hãy chung tay góp phần bảo vệ môi trường sống của các loài động vật hoang dã!
Ông Nguyễn Công Bằng kiểm tra sức khỏe một con kỳ đà tại Trạm cứu hộ động vật hoang dã Củ Chi.
Nguồn: Dân trí